Kinci Abdülhamit’in saltanat döneminin sonlarına doğru ilk gazinolardan olduğu bilinen bir Arkadi Gazinosu vardı.

eski gazino isimleri

Bebek Maksim ise 1970'lerin sonlarında yangın felaketine maruz kalmış ve harabeye dönmüştür. Bununla birlikte, cumhuriyet tarihi içinde gazinonun temel anlam ve işlevini aştıkları için bu yazının kapsamı dışında kalırlar. Gazinoların halkla ilişkisi (halk programları da dahil), bir benzetme yapılacak olursa, sermayenin dağıttığı ulufeye döner. Gazino sermayelerinin el değiştirmesi, bir başka deyişle sermayenin kamudan özele geçmesi ile hem güncel popüler müziklerin hem de buna uygun programların ilk icra edildiği yerler, İstanbul gazinoları olmuştur. Bülent Ersoy vakası hariç, 1980 darbesinden etkilenmeyen gazinolar, darbenin yarattığı toplumsal değişimi yansıtır. Boğaz’da uygun fiyatlı, ekonomik kahvaltı dendiğinde ilk aklıma gelen yer elbetteki boğaz ile içiçe olan konumu, muhteşem boğaz manzarası, tarihi çınar ağaçlarının gölgesindeki bahçesi ile Tarihi Çınaraltı Aile Çay Bahçesi.

KaynakçaDeğiştir

eski gazino isimleri

Gazinolara ait her bir parçanın dahi kendi serüveni bulunmaktadır. Kendisi daha küçük yaşta, dönemin önemli gazinosu Kazablanka'da sahne alırdı. Daha doğrusu dünyevileşmenin istiaresi olarak, âlem, Anadolu irfanı içinde hayatın gelip geçiciliğinin müstearı. Yüzyıldan itibaren gazino, çevre sakinlerinin kumar oynadığı, dans ettiği, müzik dinlediği mekân anlamına bürünür. Benzer temaya, Serpil Sancar’ın ve Nadire Mater’in erkeklik üzerine yazdıklarında da rastlarız. Boğaz’da Kahvaltı Mekanları dendiğinde ilk akla gelenlerden Emirgan Sütiş’te kahvaltı menüden seçimli olarak alakart servis ediliyor. Yüzyılın sonlarında ise Amerika Birleşik Devletleri’nde kumar oynama işlevi merkeze yerleşir ve “gazino” denildiğinde artık Las Vegas akla gelir. Bir yandan İzmir ve eski başkent İstanbul’da imparatorluktan kalma eğlence kültürü, modern cumhuriyetin içine yedirilirken; diğer yandan Ankara başta olmak üzere cumhuriyetin yeni kentleri kendi eğlencesini ortaya çıkarıyordu.

Dönemin musikileri, çalgıları, yiyecekler, mezeler ve içkiler gazinoları gazino yapan unsurlardı.

  1. Üst/Amir; "Teşekkür Eder", ast "Sağ Ol" diye cevap verir.
  2. Üst/Amir; " Rica" eder, ast, " İstirham" eder.
  3. Üst/Amir " Rica Ederim", ast "Arz Ederim" der.
  4. Üst/Amir "Günaydın, merhaba, nasılsınız" der, ast "Sağ Ol" diye cevap verir. Ast, Amir/Üstlerine "Günaydın" demez.
  5. Selamlama; her zaman ve her yerde içten, sevgi ve saygıyla yapılır. Üst/Amir de astının selamını almakta hassas davranır.
  6. Gazino, yemekhane gibi toplu bulunulan yerlere giriş ve çıkışta selamlama yapılır.
  7. Tokalaşma yapılırken personel birbirinin yüzüne bakar.
  8. Ast; Üst/Amirin odaya girmeden önce kapıyı vurur "Gel" sesinden sonra kapıyı hemen açmaz, birkaç saniye bekledikten sonra odaya girer.
  9. Ast, Üst/Amirin makamına giriş/çıkışta selam verir.
  10. Ast, Üst/Amirin masasının 3 adım gerisinde bulunur.
  11. Ast, Üst/Amiri ile konuşurken masasına dayanmaz.
  12. Üst/Amir "Otur" demeden, ast oturmaz, ast, Üst/Amirin yanında ayak ayak üstüne atmaz.
  13. Bir üst ve amirin yanında iken astlar, azarlanmaz, müsaadesiz emir dahi verilmez.
  14. Bir amirin odasında iken, amirden daha üst rütbeli bir şahıs geldiğinde ayağa kalkılır. Daha küçük rütbeli bir şahsın girmesi halinde kalkılmaz.
  15. Amirin ve Komutanın makamı başta olmak üzere her türlü toplantı ve görüşmeye daima kalem, defterle girilmeli ve not alınmalıdır.
  16. Astlar, fikirlerini açık bir şekilde, askeri terbiye ve nezaket kuralları çerçevesinde söyler. Komutan kararını verdiği andan itibaren astlar "Emredersiniz" deyip, Komutan kararını kendi kararıymış gibi sonuna kadar savunur ve uygular.
  17. Ast; konuşmasının sonunda "Bitti" vs. demez, "Arz Ederim" der.
  18. Üst/Amir emir verdiğinde, ast "Tamam, Oldu" demez, "Emredersiniz" diye cevap verir.
  19. Astlar; Üst/Amir odaya girdiğinde ayağa kalkar, Üst/Amir "Otur" demeden oturmaz.
  20. Ast, Üst/Amirin yanında, aksi emredilmedikçe, esas duruşta bekler.
  21. Üst/Amir telefonla görüşürken, ast dışarı çıkar.
  22. Üst/Amir, telefonu kapatmadan telefon kapatılmaz, Üst/Amir telefonda bekletilmez.
  23. Ast, aynı bina içeresinde zaruri ve acil haller hariç üst/amirini telefonla aramaz, yanına gider.
  24. Askeri şahıslar telefonda kendilerini isim ve soyadlarıyla (Ütğm.Mustafa KILIÇ) şeklinde tanıtırlar..
  25. Askeri şahıslar birbirlerine "Abi" vs. şekillerde hitap etmezler.
  26. Ast; Üst/Amiri ile konuşmaya başlamadan önce, bulunulan ortamda eğer, kendi üst/amirinden daha kıdemli biri varsa, ondan müsaade ister.
  27. Ast; Üst/Amirlerinin solunda yürür, birden fazla ast olması durumunda, astlar, kıdem sırasına göre üst/amirin sağ ve solunda yürür.
  28. Bir yere gelen veya bir yerden ayrılan sıralı amirlerini ilk gören en kıdemli personel "Dikkat" çeker.
  29. Astlar; Üst/Amirleri konuşurken dikkatle dinler, konuşmaz, başka şeyle ilgilenmez, müsaade alarak konuşur, bir seferde bir kişi konuşur.
  30. İzin, kurs ve hava değişimine gidenler gitmeden önce ve döndükten sonra 1 ve 2'nci amirini bilgilendirir.
  31. Komutanlara ve görev çerçevesinde bulunan diğer üstlere Nişan, Nikâh, Evlenme, Doğum, Ölüm, Kaza gibi olaylar zamanında haber verilmeli ve uygun tedbirler teklif edilmelidir.
  32. Amir genelde alkışlanmaz. Ancak önemli konferanslarda, sivillerin de bulunabileceği toplantılarda, alkışı önce büyüklerin başlatması, astların da buna iştiraki beklenir.
  33. Komutan ve üstlerle birlikte bulunurken, el kol ve vücut hareketleri asgari seviyede tutulmalıdır.
  34. Randevulara, randevu saatinden makul bir süre önce katılmak uygundur. Geç kalmak kadar, çok erken gelmekte uygun değildir.
  35. Yanından ayrılırken Üst/Amirden izin almak gerekir.
  36. Amir/Üst yemeğe başlamadan ast yemeğe başlamaz.
  37. Yemeklerde Komutan masadan kalkmadan kalkılmaz, acil hallerde müsaade istenir.
  38. Sokakta askeri personel sigara içemez, çiklet çiğnemez, yüksek sesle konuşmaz, laubali hareket etmez, şakalaşma vs. ciddiyete uymayan benzer hareketleri yapmaz, elini cebine sokmaz.
  39. Üniforma ile uygun olmayan paket/poşet vs. taşınmaz.
  40. Sivil elbiseli iken de askeri nezaket ve terbiye kurallarına uyulur, askeri nezaket ve terbiye kuralları sivil elbiseye uydurulur.
  41. Her faaliyette takım ruhu esas alınır, “Ben değil, biz” prensibiyle hareket edilir.

Gazinolar artık sermayedarlarından assolistlerine kadar “taht oyunları”nın oynandığı bir mekândır. Bunun sonucu olarak cumhuriyetin yıldönümünde, 29 Ekim 1939 yılında bizzat belediye (kamu sermayesi) eliyle yapılan ilk gazino olan Taksim Belediye Gazinosu’nun açılışı ile gazinoların İstanbul’daki serüveni de başlamıştır. Sarı Köşk’te hem hafta içi hafta sonu  09:00 ile 13:00 arasında tek kişilik kahvaltı tabağı ya da iki kişilik MEGA KAHVALTI sunuluyor. Taksim - Büyük Maksim Gazinosu 1992 yılından 1998 yılına kadar kapalı kalmıştır. Açık büfe de bunlara tatlı, salata, meze ve meyve çeşitleri de ekleniyor. Gazinoda Batı melodileri içeren hafif müzik de vardır, Doğu’nun arabeski de. Tadımlık kent fragmanları: askerlik, cezaevi, hastane, genelevi, lunapark, pavyon, resmi ziyaretler.

1950'li yıllarda Taksim Kristal Gazinosu ile Tepebaşı, Cumhuriyet, Taksim Belediye, Maksim, Yenikapı Mim Çakır, Bebek Belediye, Maçka Küçük Çiflik Parkı ve Kazablanka Gazinoları çok ünlü olur.

eski gazino isimleri

Öyle ki bu dönemin diğer bir eğlence mekânı olan pavyon, ya gazinolardan düşülen ya da gazinolara çıkılan bir basamak haline gelir. Öyle ki gazinoların 90’larda yeniden canlanması da İstanbul’da başlamış; ancak, bitişleri de yine İstanbul’da olmuştur. Bunun en büyük sebebi kuşkusuz televizyonun hayatımıza girmesi ve teknoloji ancak dışarı çıkıp eğlenmek isteyen insanlar artık neden gazinoya gitmiyordu? Bununla birlikte kent sınırları dışındaki yerler, kentin yeni birer parçası olarak kente dahil olmaya başladı. Hatta bu mekan uzun süre Zeki Müren'in adıyla anıldı.

Müjdat Gezen, Zeki Alasya & Metin Akpınar ikilisi, Ateş Böcekleri gibi komedi dünyasının önemli isimleri de assolistlerden önce sahne aldı.

eski gazino isimleri

Bu da yetmez, sırf kadınlar için matineler (gündüz kuşakları) düzenlenir. Dünyanın en güzel şehirlerinden İstanbul’un en yüksek yapısı olan Çamlıca Kulesi 370 metre yüksekliğinde ve toplam 49 kattan oluşuyor. Dolayısıyla taşra dediğimiz şey, bir idari birim olmanın ötesinde, bir varoluş hali; tekdüze, akmayan, herkesin birbirini kaşık sepetine kadar bildiği. Mütercim, bu kelimenin Türkçesini araştırmaya yeltenmemiş, aynile almış ve pek isabet etmiştir. Bebek’ten Rumelihisarı’na doğru bir yürüyüş sonrası Boğaz’a nazır kahvaltı keyfi muhteşem oluyor. Cannes Film Festivali’nde Nuri Bilge Ceylan’ın yönetmenliğini yaptığı “Kuru Otlar Üstüne” filmindeki rolüyle “En İyi Kadın Oyuncu” ödülünü alan ve bayramı İtalya’da geçiren Merve Dizdar, takipçilerine “İyi bayramlar” diye seslendi.